براساس آخرین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (فائو) شاخص قیمت جهانی مواد غذایی در دسامبر ۲۰۲۲ برای نهمین ماه متوالی با افت مواجه شده‌است و نسبت به ماه قبل ۹/ ۱درصد کاهش یافته‌است. کاهش این شاخص در ماه دسامبر عمدتا ناشی از کاهش قابل‌توجه قیمت‌های جهانی روغن‌های نباتی به‌همراه کاهش قیمت برخی از انواع غلات و گوشت بوده‌است، با این وجود قدری افزایش در قیمت شکر و لبنیات، تا حدی این کاهش را جبران کرده‌است.
براساس این گزارش، شاخص قیمت مواد غذایی فائو در ماه دسامبر 0/ 1درصد کمتر از مقدار خود در سال‌گذشته است، با این حال قیمت جهانی مواد غذایی در ۲۰۲۲ نسبت به سال‌قبل 3/ 14درصد افزایش یافته‌است. به گفته ماکسیمو توررو، اقتصاددان ارشد فائو، کاهش قیمت‌های مواد غذایی پس از دو سال‌پرنوسان اتفاق خوبی محسوب می‌شود. با توجه به بالا ماندن قیمت مواد غذایی، رکوردزنی قیمت بسیاری از کالاهای اساسی، افزایش قیمت برنج و وجود ریسک‌های فراوان در ارتباط با عرضه آتی، حفظ هوشیاری و افزایش تمرکز بر کاهش ناامنی غذایی جهانی از اهمیت برخوردار است.
براساس گزارش فائو، شاخص قیمت روغن نباتی فائو در ماه دسامبر 7/ 6درصد نسبت به ماه نوامبرکاهش یافته و به پایین‌ترین سطح خود از فوریه 2021 رسیده است. قیمت‌های جهانی روغن‌های پالم، سویا، کلزا و آفتابگردان همگی با کاهش مواجه شده‌اند که این افت قیمت ناشی ازکاهش تقاضای واردات جهانی و چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز افزایش فصلی تولید روغن سویا در آمریکای‌جنوبی و همچنین کاهش قیمت نفت‌خام بوده‌است. به‌طور کلی، برای سال2022، شاخص قیمت روغن نباتی فائو نسبت به سال‌قبل به‌طور متوسط 9/ 13درصد افزایش داشته و رکورد جدیدی را به‌ثبت رسانده است. شاخص قیمت غلات فائو در ماه دسامبر، نسبت به قبل 9/ 1درصد کاهش داشته است.
برداشت‌‌‌‌‌‌‌های مداوم در نیمکره‌جنوبی باعث افزایش ذخایر صادراتی گندم شده‌است، درحالی‌که رقابت شدید برزیل، کاهش قیمت جهانی ذرت را به‌دنبال داشته است. برعکس، قیمت‌های جهانی برنج به دلیل خریدهای آسیایی و حفظ ارزش پول در‌برابر دلار آمریکا برای کشورهای صادرکننده افزایش یافته‌است. برای سال2022 شاخص قیمت غلات فائو نسبت به میانگین سال‌قبل با افزایش 8/ 8درصدی مواجه بوده‌است. براساس گزارش فائو، افزایش شاخص قیمت غلات در 2022 به دلیل عوامل متعددی از جمله اختلالات قابل‌توجه بازار، افزایش نااطمینانی، افزایش هزینه‌های انرژی و نهاده، آب و هوای نامناسب در تعدادی از تامین‌کنندگان اصلی و همچنین ادامه تقاضای جهانی غذا، اتفاق‌افتاده است.
شاخص قیمت گوشت فائو نیز در ماه دسامبر 2/ 1درصد با کاهش مواجه شده‌است، چراکه کاهش قیمت‌های جهانی گوشت گاو و مرغ بیشتر از افزایش قیمت‌های گوشت خوک و گوسفند بوده‌است. قیمت‌های جهانی گوشت گاو تحت‌تاثیر پایین‌بودن تقاضای جهانی برای عرضه‌های میان‌مدت قرار گرفته‌است، درحالی‌که صادرات بیش از حد کفایت به کاهش قیمت گوشت مرغ منجر شده‌است. از طرفی قیمت گوشت خوک به دلیل بالابودن تقاضا برای این محصول در دوران تعطیلات، به‌ویژه در اروپا، افزایش یافته‌است. به‌طور کلی، شاخص قیمت گوشت فائو در 2022 نسبت به میانگین آن در 2021 حدود 4/ 10درصد افزایش داشته است.
همچنین براساس گزارش این سازمان بین‌المللی، شاخص قیمت لبنیات فائو در ماه دسامبر پس از پنج ماه کاهش متوالی با افزایش 2/ 1درصدی مواجه شده‌است. افزایش قیمت جهانی پنیر، بیانگر شرایط بسیار رقابتی بازار است، به‌طور که حاکم‌شدن رقابت شدید در بازار باعث رشد ماهانه این شاخص شده‌است، درحالی‌که قیمت‌های جهانی کره و شیرخشک در این دوره با افت مواجه بوده‌است. شاخص قیمت لبنیات فائو به‌طور کلی در 2022 نسبت به میانگین آن در سال‌گدشته 6/ 19درصد افزایش داشته است.
بر اساس آخرین گزارش فائو، شاخص قیمت شکر نیز در این دوره افزایش یافته و نسبت به نوامبر با رشد 4/ 2درصدی مواجه شده‌است. افزایش این شاخص بیشتر به دلیل نگرانی‌ها در مورد تاثیر شرایط نامساعد جوی بر تولید این کالای غذایی در هند و تاخیر در استحصال نیشکر در تایلند و استرالیا بوده‌است. شاخص قیمت شکر نیز در 2022 نسبت به متوسط سال‌قبل 7/ 4درصد افزایش یافته‌است، به‌طوری که به بالاترین میانگین سالانه خود از 2012 رسیده است.
نگاهی به 2022
میانگین شاخص قیمت مواد غذایی فائو در 2022 به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از سال‌قبل بوده‌است، علاوه‌بر افزایش چشمگیر قیمت نسبت به 2021، فشارهای قابل‌توجه و نگرانی‌هایی در مورد امنیت غذایی برای کشورهای واردکننده مواد غذایی و کم‌درآمد ایجاد شده‌است که منجر به راه‌اندازی یک «پنجره شوک‌غذایی» توسط صندوق بین‌المللی پول برای ارائه تسهیلات به این کشورها شده‌است. قیمت جهانی گندم و ذرت در 2022 به بالاترین حد خود رسیده است. از طرفی میانگین شاخص قیمت روغن نباتی فائو در 2022 به رکورد جدیدی رسیده است، درحالی‌که شاخص قیمت لبنیات و گوشت فائو بالاترین سطح سالانه خود را از 1990 ثبت کرده‌اند.
