فارغ از درجه ی موفقیت در توسعه یافتگی، همه کشورها بدنبال تحقق آن هستند. از طرفی و به نسبت پیشرفت بی سابقه ی بشر در علوم مختلف، مفهوم توسعه و علم اقتصاد نیز مشمول تغییرات و پیچیدگی های فراوان شده و دیگر نمی توان به شیوه های کلاسیک در این مسیر گام برداشت و به موفقیت نایل آمد.
آنان که دستی بر آتش علمی و عملی اقتصاد دارند قطعاً به صادرات به چشم موتور محرک و پشتیبان مهم توسعه و اقتصاد می نگرند. بر اساس این نگرش صادرات را بمثابه ی لوکوموتیوی توصیف می کنند که واگنهای مختلف توسعه را به حرکت درآورده، بدنبال خود می کشاند.
از سویی دیگر صادرات مهمترین منبع مالی تامین کننده ی ارز و عامل مهمی در تقویت شرایط پولی و عامل مهم در رشد تولید و اشتغال و رونق کسب و کار به شمار می رود . به همین دلیل است که طبقه صادرکنندگان و تولیدکنندگان کالاهای صادراتی همواره مورد حمایت و پشتیبانی سیاستگذاران اقتصادی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه هستند. البته مزایای فراوان صادرات کالا و خدمات همچنین رقابت شدید صادرکنندگان و تلاش بر تحصیل بیشترین سهم از بازارهای هدف بر کسی پوشیده نیست و سئوال اصلی، چگونگی رسیدن به شرایط مطلوب در این زمینه است.
صادرات غیرنفتی قبل از هرچیز به وجود یک منظومه ی شفاف و منسجم تولید با تاکید بر کیفیت محصولات تولیدی بستگی دارد.
بدون تردید تولیدکنندگان در چنین منظومه ای به زنجیره ای از حمایت ها و پشتیبانی‌های دولتی همچنین زدودن بسیاری از موانع که مقررات نامیده می شود، نیاز دارد.
در چنین منظومه ای یک واحد صنعتی صادرات محور به سیستم مستمر و سریع تامین منابع مالی (بهره ی صفر یا درحد کارمزد) و به تعریفی پایدار و نسبتاً ثابت از ارزش ارز بدون کاستن از ارزش آن، همچنین لازمه ی رشد کمی و کیفی و روان سازی تولید، به آسان سازی نحوه ی تامین مواد اولیه برای واحدهای مذکور و پایان بخشیدن به تغییر مستمر مقررات و رویه ها از جمله قوانین بانکی، تامین اجتماعی و مالیاتی بستگی دارد. حمایت مشخصِ مالی از واحدهای صادرات محور در زمینه توسعه و نوسازی بویژه لزوم به روز کردن تجهیزات موردنیاز آن واحدها، تخصیص مبالغ تحت عنوان جوایز موثر صادراتی از جمله مواردی هستند که بطور جدی سبب افزایش صادرات و ارتقای شاخص کیفی کالاها و محصولات تولیدی خواهند شد.
نقش سفارتخانه ها و رایزنان اقتصادی کشورمان بمنظور بسترسازی جهت ایجاد روابط اقتصادی با کشورهای مختلف و تسهیل مراودات اقتصادی بسیار حائز اهمیت و بعنوان جزیی از منظومه ی مزبور باید مورد توجه قرار بگیرد.
همانطور که بیان گردید تقویت و ارتقای شاخص صادرات به یک یا دو عامل مربوط نمی شود و سلسله ای طولانی از محل تولید (کارخانه) لغایت مرز صادراتی (آبی، زمینی یا هوایی) را دربرمی گیرد.
میزان بهای حمل و نقل کالاهای صادراتی و اصلاح وضعیت پایانه های مرزی و جاده های منتهی به آنها، باید جزیی از یک برنامه ی ملی و همه جانبه بمنظور تحول جدی در امر صادرات و ارتقای کمی و کیفی تولیدات صادراتی باشد. پایانه چذابه از جمله مراکز مهم صادراتی ما به کشور عراق است که کارکرد صحیح و روان آن می تواند در امر صادرات تحول ایجاد کند که متاسفانه برغم گذشت بیش از یک و نیم دهه از آغاز به کار آن همچنان فاقد ابتدایی ترین عناصر مورد نیاز یعنی مدیریت واحد است. لازم به یادآوری نیست که عدم وجود یک مدیریت واحد در مجموعه ای به اهمیت به یک مرز تجاری تا چه حد سبب ناهماهنگی میان دستگاههای مختلف و سرگردانی فعالان اقتصادی و سرگردانی و نارضایتی آنها از وضع موجود بشود و در نتیجه این اوضاع به اهداف اقتصادی و صادراتی کشور و بخش خصوصی نیز لطمه وارد آید.
به نظر می رسد که دلیل ضعف یا فقدان بسیاری از شاخص های توسعه ی رفاهی و خدماتی در آن مرز ناشی از غیاب مدیریت واحد طی مدت طولانی پس از افتتاح آن است.
یکی از نتایج مستقیم مدیریت منسجم و واحد مرز چذابه، پاسخگو شدن در مقابل هرنوع فعل و انفعال و قطعا کلید خوردن فرآیند توسعه و ایجاد محیطی سالم و قانونمند خواهد بود. صرفا یادآور می شویم که اتاق بازرگانی اهواز با توجه به تقاضاهای مکرر فعالان اقتصادی خود و در طول یک دهه اخیر همواره خواستار سپردن مدیریت مرز به دستگاهی مشخص بوده و اکنون نیز بر این خواسته مشروع خود پافشاری می کند و این تغییر را در راستای رضایت خاطر مخاطبان و در چارچوب سیاستهای کلان اقتصادی کشور تلقی می نماید.
اطمینان داریم که اگر مدیریت واحد در مرز چذابه حاکم می بود و آن مدیریت در هر سال فقط یک گام توسعه ای برمی داشت، ما امروز شاهد مرزی کاملا متفاوت (از جهت رفاه و خدمات) می بودیم با این وجود اکنون نیز می توان جلوی فرصت سوزی را گرفت و حق بدیهی آن گذرگاه تجاری یعنی تعیین مدیریت واحد را به اعطا نمود.
این یاداشت به بهانه ۲۹ مهرماه که روز ملی صادرات است نوشته شد. اینجانب و مجموعه اتاق بازرگانی اهواز این مناسبت را به عموم تلاشگران عرصه ی تولیدات غیرنفتی و صادرکنندگان عزیز (سربازان اقتصادی) که واقعا از جان مایه می گذارند و برغم همه مشکلات همچنان به اقتصاد کشور انرژی و نشاط می بخشند، تبریک و تهنیت عرض می کنم و با آرزوی حاکم شدن یک نگاه حمایتی از سوی سیاستگذاران، برای همه ی آنها موفقیت و پیشرفت تمنا می نمایم.
محمدجواد امانی
رئیس اتاق بازرگانی اهواز
